ترموستات یا همان دماپای ، دستگاهی است که برای ثابت نگه داشتن دمای یک سامانه به کار می‌رود.ترموستات خودرو وظیفه دارد این عمل را در محدوده موتور خودرو انجام دهد. به این معنا که این قطعه با قرار گرفتن میان موتور و رادیاتور آن، دمای موتور را در محدوده عملکردی مشخصی نگه می‌دارد.
ترموستات در خودرو چه نقشی دارد؟
موتور خودرو برای ایفای نقش درست وظایفش باید در دمای مشخصی (حدود ۸۵ درجه سانتیگراد) فعالیت کند. اگر این دما از حد مورد نظر کمتر باشد، روغن موتور غلیظ شده و قادر به روغن کاری قطعات داخلی موتور نخواهد بود. در صورتی هم که دما از حد مورد نظر بیشتر باشد، روغن بیش از اندازه رقیق شده و خاصیتش را از دست خواهد داد. بنابراین باید دماپایی برای کنترل دمای موتور در نظر گرفت تا فرآیند خنک‌سازی آن تحت نظارت دقیق انجام شود. ترموستات در خودرو به منظور تنظیم دمای موتور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه مانع از فرسایش موتور ماشین بر اثر نوسانات دمایی می‌شود.
کار ترموستات ماشین چیست؟
اساس کار ترموستات ماشین کنترل مسیر جریان مایع خنک‌کننده به سمت رادیاتور می‌باشد. در حقیقت زمانی که موتور خودرو سرد است، ترموستات مسیر حرکت مایع خنک کننده به سمت رادیاتور را می‌بندد تا دمای موتور بیش از این کاهش پیدا نکند. سپس با افزایش سطح دما و نیاز به خنک‌سازی موتور، ترموستات مسیر حرکت مایع خنک‌کننده را باز نموده و اجازه فعالیت را به سیستم خنک‌سازی ماشین می‌دهد.
این قطعه موظف است دمای موتور را در سریع‌ترین حالت ممکن تحت کنترل درآورده و سطح ایجاد رسوبات، فرسایش بدنه موتور و تشکیل آلاینده‌های خروجی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد
وظیفه ترموستات در خودرو چیست؟
وجود ترموستات کمک می‌کند که سیستم خنک‌کننده موتور عملکردی صحیح داشته باشد. در صورتی که سیستم خنک‌کننده نتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد، موتور خودرو اصطلاحاً جوش می‌آورد.
مشکل احتمالی بعدی بالا بودن دمای موتور، این است که روغن رقیق می‌شود. رقیق شدن روغن هم خاصیت روان‌کنندگی آن را کاهش می‌دهد.
از سوی دیگر، پایین بودن دمای موتور هم بدون مشکل نیست. همان‌گونه که جوش آوردن می‌تواند به موتور آسیب بزند، پایین بودن دمای آن نیز یک عامل مخرب به حساب می‌آید. در صورتی که دمای موتور پایین بیاید، روغن در آن غلیظ می‌شود. غلیظ شدن روغن هم دردسرهای خاص خودش را دارد. وقتی روغن غلیظ شود، نمی‌تواند قطعات خودرو را روان کند و اصطکاک میان قطعات افزایش پیدا می‌کند.
علاوه بر این موارد، ترموستات کمک می‌کند که در صبح‌ها و اوقاتی که ماشین سرد است، سریع‌تر به دمای عملکردی مناسبی برسد. بنا بر این، این باور که ترموستات در خودرو تنها برای خنک کردن خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد، باوری اشتباه است.
ترموستات وظیفه قطع و وصل کردن جریان آب به درون موتور به صورت خودکار را به عهده دارد. وقتی دمای موتور در حال کاهش است، این قطعه جریان مایع خنک‌کننده به موتور را قطع می‌کند. در این حالت، آب موجود در موتور یک مسیر بسته را طی می‌کند تا به دمای استاندارد برسد.
پس از این که دمای آب به میزان استاندارد رسید، ترموستات دوباره به جریان آب رادیاتور اجازه می‌دهد که وارد موتور شود.
ترموستات در خودرو دارای یک دمای کاری مشخص است که در هنگام خرید باید به آن توجه داشت. درون این قطعه یک ماده حساس به دما وجود دارد که برخی آن را جیوه یا موم می‌نامند. درون جیوه، میله‌ای قرار گرفته که به سوپاپ ترموستات وصل شده است. با افزایش دمای ترموستات، این موم ذوب می‌شود و حجمش افزایش پیدا می‌کند. در اثر این انبساط، میله داخل سیلندر حرکت کرده و از محل خود خارج می‌شود. در نتیجه این فرآیند، سوپاپ ترموستات باز می‌شود.
